Virus nCoV
Dịch viêm đường hô hấp cấp do do chủng mới của Coronavirusa (nCoV hay 2019-nCoV) được Tổ chức Y tế thế giới (WHO) chính thức tuyên bố là tình trạng y tế khẩn cấp toàn cầu. Nó được phát hiện lần đầu tiên tại thành phố Vũ Hán, Hồ Bắc, Trung Quốc vào tháng 12/2019. Đến nay, dịch bệnh đã lan ra nhiều thành phố của Trung Quốc và 21 quốc gia, vùng lãnh thổ trên toàn thế giới ghi nhận có trường hợp mắc virus này.
Tính đến đầu giờ sáng ngày 31/1/2020, số người mắc bệnh trên toàn thế giới là 9.807 trường hợp, 213 tử vong. Tại Việt Nam, số người mắc bệnh là 5, trong đó có 2 công dân Trung Quốc (01 người đã khỏi); 3 công dân Việt Nam đều trở về từ Vũ Hán, Trung Quốc.
Coronavirus là gì?
Theo CDC, coronavirus là một họ virus lớn có thể gây ra các bệnh về đường hô hấp như cảm lạnh thông thường. Hầu hết mọi người đều bị nhiễm coronavirus vào một thời điểm nhất định trong cuộc đời và các triệu chứng thường từ nhẹ đến trung bình. Trong một số trường hợp, virus có thể gây ra các bệnh về đường hô hấp dưới như viêm phổi và viêm phế quản.
Những loại virus này thường tồn tại trong các loài động vật, chỉ một số ít trong số này ảnh hưởng đến con người. Hiếm khi, Coronavirus có thể tiến hóa và lây lan từ động vật sang người. Đây là những gì đã xảy ra với các coronavirus được gọi là Coronavirus hội chứng hô hấp Trung Đông (MERS-CoV) và Coronavirus hội chứng hô hấp cấp tính nặng (SARS-Cov), cả hai đều được biết là gây ra các triệu chứng nghiêm trọng.
Coronavirus từ đâu ra?
Kể từ khi virus xuất hiện lần đầu tiên tại Vũ Hán ở những người đã đến thăm chợ hải sản và động vật địa phương Huanan, các quan chức Trung Quốc cho rằng nó lan truyền virus từ động vật sang người. Tuy nhiên, theo một nghiên cứu mới, sau khi so sánh trật tự gen 2019-nCoV với trình tự gen virus lưu trữ, các nhà khoa học phát hiện thấy nó liên quan chặt chẽ nhất với hai loại coronavirus có nguồn gốc từ dơi, cả hai coronavirus này đều chia sẻ 88% trật tự di truyền với virus 2019-nCoV.
Dựa trên những kết quả này, các nhà khoa học cho hay 2019-nCoV có khả năng bắt nguồn từ loài dơi. Tuy nhiên, không có con dơi nào được bán ở chợ hải sản Huanan, điều này cho thấy có một loài động vật chưa được xác định khác là vật trung gian để truyền virus sang cho người. Nghiên cứu trước đây cho thấy rắn, được bán tại chợ hải sản Huanan, có thể là vật trung gian truyền 2019-nCoV. Tuy nhiên, một số chuyên gia lại chỉ trích nghiên cứu này, và cho rằng coronavirus lây nhiễm từ rắn sang người là không chính xác.
Virus mới đã có tên gọi chính thức chưa?
Cả virus và căn bệnh mà nó gây ra đều chưa có tên chính thức. Vào ngày 30 tháng 1, WHO đã đề xuất gọi căn bệnh này là “bệnh hô hấp cấp tính 2019-nCoV” còn virus có tên là “2019-nCoV” (Trong các tên gọi này chữ ‘n’ có thể hiểu là mới, còn ‘CoV’ là coronavirus). WHO sẽ cần tìm kiếm sự đồng thuận cho tên gọi chính thức của loại virut này từ Tổ chức Thú y thế giới (OIE) và Tổ chức Nông & Lương (FAO). Tuy nhiên WHO cho hay, quyết định cuối cùng sẽ được Ủy ban Quốc tế về phân loại virus quy định và công bố.
Trong một báo cáo được công bố vào ngày 29 tháng Giêng, các nhà nghiên cứu ở Trung Quốc gọi căn bệnh này là viêm phổi do coronavirus mới (2019-nCoV) hay còn gọi là NCIP. WHO không khuyến khích đặt tên virus mới theo vị trí địa lý, con người, loài hoặc nhóm động vật hoặc thực phẩm. Thay vào đó, WHO khuyến khích sử dụng các thuật ngữ mô tả của một bệnh, chẳng hạn như “bệnh hô hấp”, cũng như “nghiêm trọng” hoặc “tiến triển”. WHO cho rằng nếu một mầm bệnh được biết đến, thì nó nên được sử dụng như một phần cho tên gọi của căn bệnh này.
Virus 2019-nCoV có thể lây từ người sang người?
Theo CDC, virus được báo cáo lây lan từ người sang người ở nhiều nơi tại Trung Quốc và ở một số quốc gia khác. Vào ngày 30 tháng 1, CDC đã xác định trường hợp lây lan từ người sang người đầu tiên ở Mỹ. Về cách con người bị nhiễm virut, CDC cho rằng coronavirus có thể lây lan giữa người bị nhiễm sang người khác qua:
– Không khí (từ các hạt virus phát ra từ ho hoặc hắt hơi);
– Tiếp xúc cá nhân (chạm hoặc bắt tay);
– Đồ vật hay bề mặt có các hạt virut trên đó (sau đó chạm vào miệng, mũi hoặc mắt trước khi rửa tay);
– Hiếm khi nhiễm bệnh từ phân.
